Daar gaan we eens wat nader naar kijken… Naar vitaliteit van mensen in het algemeen, vitaliteit op de werkvloer en de verschillende aspecten van vitaliteit.  In de komende blogs werk ik een en ander verder voor je uit!

Als ik goed om mij heen kijk, tijdens mijn trainingen - of kijk naar al die actieve mensen die naar de sportschool gaan - rijst vanzelf de vraag of vitaliteit nu eigenlijk gelijk is aan een fit lichaam. Zeker op de sportschool zie ik soms mannen en vrouwen voorbijkomen met – in mijn ogen – een erg fit, sportief en gespierd lichaam.

Maar zijn deze mensen nu ook vitaal … is vitaal zijn gelijk aan fit zijn?

Heel veel mensen denken van wel – omdat ze misschien wel meerdere malen per week op de sportschool te vinden zijn, vitaliteit staat voor hen gelijk aan een fit lichaam.

Als we wat verder inzoomen op het woord Vitaliteit en ons afvragen wat het nu eigenlijk betekent, dan zien we het woord Vita terug en dat is Latijns voor Leven (en in het Denemarken is het een meisjesnaam en staat het voor Levendig).   

Er zijn vele definities, maar de meest voorkomende is toch wel Levenskracht.

En levenskracht gaat voor mij toch wel heel wat verder dan alleen fit zijn.

Beweging

Zelf ben ik graag in beweging en in mijn werk als vitaliteitscoach gebruik ik graag wandelen als een belangrijk middel. Geen doel, maar een middel … omdat we naast het fysiek in beweging zijn met wandelen, ook de nodige rust verkrijgen in ons hoofd en er veel ruimte ontstaat voor een goed gesprek. Daarnaast kan je tijdens het wandelen ook prima andere opdrachten doen voor bijvoorbeeld teambuilding. In mijn trainingen is de wandeling een middel, een tool om de vitaliteit en de teamgeest te verbeteren.

Niet spreken maar luisteren:
Vorig seizoen was ik met een groep ondernemers op pad. Tien ondernemers met een verschillende achtergrond … Van directie van een detacheringsbedrijf tot HR Adviseur en van marketeer tot verzekeringsman… een mooi gemêleerd gezelschap. In dit geval allemaal communicatief sterke persoonlijkheden, mensen die veel moeten praten voor hun professie.

Wie schetste hun verbazing dat ik – na een eerste korte kennismaking – hen vertelde dat ze de komende tien minuten volledig stil moesten zijn tijdens de wandeling. Tien minuten wandelen en al je zintuigen aan het werk zetten, maar geen woord spreken.

Eerlijk gezegd had ik niet verwacht dat ze het zouden volhouden. Maar het lukte! En na deze tien minuten vroeg ik hen wat zo hadden ervaren. Er waren er een aantal die eerlijk toegaven dat ze er veel moeite mee hadden. Vooral de eerste minuten bleken lastig… je bent toch snel geneigd om met je wandelbuurman van gedachten te wisselen. Maar stuk voor stuk waren ze verrast over het effect. Even helemaal niets en genieten van de omgeving… het zien, ruiken en ervaren van de natuur. 

De rust die vervolgens ontstaat in je hoofd. Even weg uit de dagelijkse ratrace.

Vervolgens kregen ze de opdracht om in duo’s hun ervaring te delen. Geen discussie…maar de één vertellen en de ander alleen maar luisteren… Weer een opgave… Luisteren zonder in discussie te gaan en de ander juist de gelegenheid te geven zijn/haar verhaal te doen. Na afloop van deze twee opdrachten was het geweldig om te zien wat er voor energie vrij kwam. Iedereen, niemand uitgezonderd, raakte niet uitgepraat… de energie was enorm.

Vitaliteit zoals wij er naar kijken raakt niet alleen ons fysieke en mentale lichaam, maar zeer zeker ook de emotionele, sociale en spirituele kant. Vitaliteit is een combinatie van een gezond lichaam, gezonde geest en de beleving van succes en geluk. Vitale mensen stralen! Zijn enthousiast, opgewekt en energiek. Het lijkt er wel op dat vitale mensen dingen moeiteloos voor elkaar krijgen, geen klachten hebben, snel herstellen en zelfs ’s avonds nog energie over hebben. Vitaliteit is dan ook inderdaad meer dan alleen een fit lichaam én gezond zijn.

Er zijn onderzoekers die vitaliteit omschrijven als een persoonlijke, volle batterij. Je beschikt over voldoende energie. En Einstein zei het al energie is er altijd en overal! En we hebben het keihard nodig. Toch zien we dat de ene persoon meer energie heeft dan de andere. En weten we ook dat energie nodig is om te werken, functioneren, veranderen en groeien. Alles wat we doen in ons leven, kost energie….Maar juist aan die energie ontbreekt het veel mensen!

Kijk maar eens naar het volgende:
Onlangs was ik in gesprek met een sportieve jonge vent. Zo één met een prachtig fit lichaam, brede armen en een gezonde blik. De reden dat wij in gesprek waren, kwam door zijn werkgever. Achter dat fitte lichaam zat toch een stevige energielek. De werkgever had het goed gezien en ook gemerkt… De laatste tijd kwam er weinig uit die jongen zijn handen en reageerde hij minder prettig naar zijn collega’s.

Tijdens een heerlijke wandeling werd het duidelijk dat de jonge man privé het nodige aan zijn hoofd had. Zijn relatie was op de klippen gelopen en zijn vader worstelde met zijn gezondheid. Heel vervelend, maar geen reden om zijn werk te verzaken…zo vond hij zelf ook.

Snel opgelost:

Waar het mis ging, daar kwam hij eigenlijk zelf al pratende achter, was het gebrek aan communicatie op het werk. Hij stak daar zeker hand in eigen boezem, hij vond het lastig om deze punten bij zijn manager bespreekbaar te maken. Dat kwam voort uit eerdere gesprekken waarbij hij nu niet het gevoel had dat de manager geïnteresseerd was in zijn privé leven. Hij hield dus maar liever zijn mond. Gevolg was wel dat er langzaam wat meer spanning op de boog kwam, hij de manager begon te ontwijken en ook met collega’s minder goed in contact was. En dat laatste was raar, want hij lag best goed in de groep.

Na een terugkoppeling, uiteraard met toestemming, was het lek eigenlijk heel snel gerepareerd. Met de manager in kwestie was een kort gesprek voldoende om de man te wijzen op waar het mis ging. De manager had er inderdaad moeite mee om privé zaken met zijn mensen te bespreken. De focus hoorde volgens immers op het werk te liggen. Met deze kwestie was het hem wel duidelijk geworden dat hij hier toch wel tekort schoot. De communicatie is inmiddels stevig verbeterd, er is aandacht voor elkaar en we kunnen stellen dat de fitte jonge man nu ook een vitale werknemer is geworden. En een vitale werknemer leidt tot een vitale organisatie. Eind goed, al goed.

Wat maakt mensen nu energiek en wat vermindert energiek zijn nu eigenlijk?

In het verhaal van de jonge fitte en vitale man is het wel duidelijk. Hij werd gehoord op zijn werk, kreeg de juiste aandacht en dat werkte positief voor zijn zelfvertrouwen en tevredenheid. En dat zijn twee belangrijke punten voor het bevorderen van mentale vitaliteit.

Zodra je lekker in je vel zit, happy bent met je leven, je ruimte krijgt en neemt komt dat je vitaliteit ten goede.

Daartegenover staat uiteraard dat ontevredenheid, angst en depressie juist de vitaliteit verminderen. Als het gaat om fysiek, dus de meer lichamelijke kant, dan is het lekker functioneren van je lichaam positief. Pijn, beperkingen en/of zwaarlijvigheid daarentegen zijn negatief voor je vitaliteit.

Dit gezegd hebbende, weten we in hoofdlijnen dus ook waar we aandacht aan moeten geven. Aandachtgeven aan de juiste punten zorgen voor een groeiend welzijn en meer productiviteit. Vitaliteit heeft dan ook veel te maken met ‘in balans’ zijn. Balans tussen werk, persoonlijk leven en privé is belangrijk voor een plezierig en gelukkig leven.

Feitelijk gaat het dan ook om de vier elementen:

fysieke-, emotionele-, sociale- en spirituele vitaliteit die elkaar wederzijds beïnvloeden.

Bij de fysieke vitaliteit draait het vooral om gezondheid, goede voeding en voldoende beweging. En een goede balans tussen spanning en ontspanning (om stress en overspannenheid te voorkomen).

Stel je eens de volgende situatie voor: 
Twee jonge meiden van 16 jaar. Meisje A speelt fanatiek hockey, traint 3 keer in de week, eet gezond (veel groente, weinig vetten en weinig suikers) en zorgt voor voldoende nachtrust. 

Meisje B houdt van Netflix en ligt dagelijks op de bank TV te kijken tot na middennacht en is dol op hamburgers en pizza’s. Wie van de dames zal lichamelijk vitaler zijn?

Het ligt nogal voor de hand dat dit Meisje A is. Eigenlijk weten we dit direct. 
Net zoals we van nature weten wat gezond en gezondheid is.

Bedenk nu eens hoe jijzelf omgaat met jouw fysieke vitaliteit! Hoe zit het met jouw gezondheid, hoe ga jij om met je voeding en beweeg je voldoende? En natuurlijk heb ik in het voorbeeld het verschil tussen meisje A en B enorm groot gemaakt. In werkelijkheid is dit vaak minder sterk, maar als je durft te kijken, dan zie je wat ik bedoel.

Het volgende element is de emotionele kant.

Vanaf het moment dat we worden geboren verliezen we langzaam een deel van onze aanvankelijke spontaniteit en houden we onze emoties steeds wat verder in. Deze conditionering gaat eigenlijk zo’n beetje ons hele leven door, maar rond de 20 e / 25e jaar hebben we de grootste slag wel gehad. Probleem is dat veel mensen zich nog nauwelijks bewust zijn van wat ze eigenlijk voelen. Als er iets naars gebeurt, zoals bijvoorbeeld het overlijden van een dierbare, weten we soms niet wat we met ons verdriet moeten doen. Vaak vinden we het maar lastig als we alsmaar over onze narigheid blijven praten, laat staan dat we daarbij ook gaan huilen. Een soort versluierd, depressief gevoel. Depressiviteit is dan ook een van de meest voorkomende ziekten van onze tijd!

De invloed van emoties op je vitaliteit is enorm. Negatieve emoties vormen de grootste ‘lek’ in je energiebalans. Je energie lekt weg door negatieve spanning, depressie en stress.

Positieve emoties daarentegen als vreugde, blijdschap, enthousiasme en liefde versterken juist het vitaliteitsgevoel.

Element drie is de sociale vitaliteit.
Het is voor ons mensen heel belangrijk om een sociaal netwerk te hebben. Sociale relaties kunnen de gezondheid positief beïnvloeden. Sociale steun heeft een direct effect op iemands gezondheid. Mensen die sociaal geïsoleerd zijn en geen steun ontvangen uit hun omgeving, hebben een verhoogd risico op allerlei ziekten en zelfs vroegtijdig overlijden.

Er is veel onderzoek gedaan naar de rol van sociale steun en sociale contacten bij de gezondheid van ouderen. Sociale steun ontvangen in stressvolle situaties blijkt een gunstig effect te hebben op de psychische gezondheid van ouderen.

Zelf herken ik dit wel: 
Mijn moeder is helaas in 2017 overleden, zij leed aan de ziekte van Parkinson en dat leidde bij haar ook tot dementie. Als wij op visite waren leefde ze helemaal op, maar zodra wij weg waren zakte ze weer terug in haar eigen stille wereldje. Nu was een bezoek van ons niet het enige waar ze weer enigszins alert van werd. In het huis waar zij verbleef was een hele vriendelijke man die zou nu en dan als vrijwilliger liedjes op zijn gitaar kwam spelen. Vooral oude liedjes … voor de meeste mensen een feest van herkenning. Mijn moeder, die nauwelijks meer kon praten, zong de liedjes bijna letterlijk mee. Nu is dit een herkenbaar beeld bij mensen met dementie, maar het was het sociale contact met deze man die het liet gebeuren.

Het vierde en laatste element van onze vitaliteitsbalans is de spirituele vitaliteit. Spiritualiteit in deze context heeft niets zweverigs. Spirituele Vitaliteit heeft alles te maken met zingeving. Vragen als: wat maakt mij gelukkig? wat is mijn missie? waar krijg ik energie van? En misschien wel de belangrijkste: waar kom ik ’s morgens mij bed voor uit?

Voor mensen is het van vitaal belang dat zij hun werk en leven als zinvol ervaren! Zingeving betekent voor iedereen iets anders. In de volgende afleveringen komen wij hier zeker op terug. Zingeving hangt af van de levensfase waarin iemand verkeert of van de levenslessen die wij hierin willen leren.

De meest bekende periode is wel de midlifecrisis… een fase die erom bekend staat dat mensen uit balans kunnen raken. En we weten dat we inmiddels in de 50/50 periode zitten, dat wil zeggen 50% van de werkende bevolking is jonger dan 50 jaar én 50% is ouder dan 50 jaar.

Je begrijpt wat hiervan het effect op jou én het bedrijfsleven kan zijn.

Alle besproken punten komen vroeg of laat binnen jouw organisatie voorbij!

Als Vitaliteitscoach kan ik jou en jouw organisatie hierbij een helpende hand bieden.

In de volgende Blog besteed ik dan ook aandacht aan Vitaliteitsmanagement, waarbij ik mij zal richten op het behouden en terugwinnen van vitaliteit.

Juist in deze onzekere tijd een belangrijk onderwerp.